ماجرای ازدواج کودکان در ایران همچنان بحث‌برانگیز است و هر روز خبری تازه دراین‌باره منتشر می‌شود. در تازه‌ترین خبر رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با اشاره به کاهش ازدواج دختران زیر ۱۳ سال تمام در ۹ ماه سال جاری نسبت به سال گذشته مدعی شد: «مطالب مطرح‌شده در گفت‌وگوی هفته گذشته، عمدتا در جهت تبیین مفاد قانون مدنی و تشریح روند کاهشی ازدواج‌ها در این سن بوده است و کسانی که دیدگاه‌های متفاوتی دارند یا خواهان تغییر قانون هستند، در بیان نظرات خود آزادند».
بخوانید: اپلیکیشن همدم یاب چیست و چه خدماتی به مجردها می دهد؟
کاهش ازدواج دختران کوچک
آن‌طور که پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور نوشته است، تقی رستم‌وندی، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان امور اجتماعی اظهار کرد: بر اساس داده‌های پایگاه اطلاعات جمعیت کشور (سازمان ثبت احوال) ازدواج‌های دختران زیر ۱۳ سال در کشور از سال ۹۲ تا ۹۸ با شتابی بیش از شتاب کل ازدواج‌ها کاهش یافته است.
آمار ازدواج‌های ثبت‌شده دختران زیر ۱۳
او افزود: بر اساس این گزارش، درحالی‌که تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده دختران زیر ۱۳ سال تمام (یعنی ۱۳ سال و ۳۵۵ روز) در سال ۱۳۹۲، ۱۶هزارو ۷۸۰ مورد بوده، در سال ۹۷ به ۱۳هزارو ۵۴ مورد و در سال ۹۸ به ۱۱هزارو ۹۹۴ مورد کاهش یافته است. در ۹ماهه سال ۹۹ نیز این روند کاهشی در مقایسه با ۹ ماه سال قبل ادامه یافته است.
رستم‌وندی در همین راستا تصریح کرد: تمامی ازدواج‌هایی که در کشور قبل از پایان ۱۳سالگی دختران بر اساس حکم محاکم صالحه به ثبت می‌رسد، با توجه به رویه اداری حاکم «ازدواج پیش‌رس» محسوب می‌شود.
پیش‌رسی ازدواج
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با اشاره به اینکه طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به ۱۵ سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است، خاطرنشان کرد: روشن است که قانون‌گذار با توجه به واقعیات اجتماعی، پیش‌رسی ازدواج را به دلایل مختلف از جمله آداب‌ورسوم و شرایط گوناگون زیستی مورد نظر قرار داده و در این راستا بر اذن ولی، مصلحت و تشخیص دادگاه صالح تأکید کرده است.
رئیس سازمان امور اجتماعی اظهار کرد: مطالب مطرح در گفت‌وگوی هفته قبل عمدتا در جهت تبیین مفاد قانون مدنی و تشریح روند کاهشی ازدواج‌ها در این سن بوده و کسانی که دیدگاه‌های متفاوت دارند یا خواهان تغییر قانون هستند، در بیان نظرات خود آزادند.
مناسبات هویتی
دراین‌باره همچنین یک جامعه‌شناس گفت: در برخی جوامع ازدواج در سنین پایین با مناسبات هویتی قوی برای خانواده‌ها و دخترانشان گره می‌خورد، به‌گونه‌ای‌که هویت دختران در گرو ازدواج‌کردن است و خانواده‌ها ازدواج دخترانشان را در سن پایین عامل فخر می‌دانند.
سمیه فریدونی که با ایسنا سخن می‌گفت، با اشاره به اهمیت بازنمایی نقش و مسئولیت زنان در جوامع اظهار کرد: به دلیل فرهنگ موجود در جامعه و نوع نقش‌های تعریف‌شده، ازدواج برای یک زن امر متفاوتی با ازدواج برای یک مرد است و به همین دلیل است که رویکرد افراد در مواجهه با یک دختر ازدواج‌نکرده بسیار متفاوت‌تر از مواجهه با پسر ازدواج نکرده است و بنابراین ازدواج‌کردن برای دختران حتی در سنین کودکی تا این اندازه اهمیت می‌یابد.
او افزود: معمولا مردان در چنین جوامعی با درآمدزایی تعریف می‌شوند و نان‌آوربودن اولین نقش هویتی آنها در این جوامع است؛ به‌طوری‌که اگر نتوانند از ۱۵ یا ۱۷سالگی به بعد درآمدی داشته باشند مورد نکوهش قرار می‌گیرند. مناسبات ازدواج برای دختران در این جوامع نیز همین شرایط را دارد؛ دختری که نتواند ازدواج کند در واقع کارکرد خود را از دست داده است و این‌گونه با حجمی از استرس، اضطراب، فشار و نگرانی برای ازدواج‌نکردن آن دختر مواجه می‌شویم.
به گفته این جامعه‌شناس، اغلب در جوامع سنتی‌تری که در آنها باورهای جنسیتی، تقسیم کار جنسیتی، هنجارهای مبتنی بر جنسیت، ارزش‌ها و نظم جنسیتی بسیار رواج دارد، کودک‌همسری یا ازدواج کودکان نیز قوی‌تر است.
منبع: شرق
