در آستانه انتخابات 1400 بار دیگر بحث امکان ریاست‌جمهوری زنان به میان آمده است. این بار مسئله کمی جدی‌تر از انتخابات‌های پیشین است و جدی‌تر هم در رسانه‌ها درباره آن بحث می‌شود.
اینکه این حرف‌ها آیا منجر به این می‌شود که در انتخابات 1400 کاندیدای زنی در میان گزینه‌ها داشته باشیم یا نه، موضوعی است که پاسخ‌دادن به آن با توجه به سابقه تاریخی این بحث چندان سخت نیست. در ابتدا بد نیست نگاهی داشته باشیم به اصل 115 قانون اساسی و تفاسیری که از آن موجود است.
باید گفت که متأسفانه بحث رجل سیاسی سال‌های سال است که در مملکت ما داغ می‌شود و نتیجه‌ای هم عاید نشده است. عده‌ای تصورشان این است که این عبارت رجل سیاسی انحصارا باید در اختیار مردان باشد.
داوطلبان حتما مرد باشند؟
به‌این‌ترتیب داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران حتما باید از بین مردان باشند. از‌آنجایی‌که این موضوع محل بحث طولانی در سال‌های گذشته بود، ما بارها به سابقه تاریخی این بحث و مذاکرات انجام‌شده درباره آن مراجعه کردیم.
اگر به مذاکرات شورای نگهبان برای تصویب قانون اساسی مراجع کنیم و نظر موافقان و مخالفان را بخوانیم و بررسی کنیم، می‌فهمیم که از ذکر عبارت «رجال سیاسی» اصلا هدف این نبوده که این جایگاه را تنها در انحصار مردان قرار دهند. اگر چنین بود، حتما عبارت «مردان» را ذکر می‌کردند.
وقتی کلمه «رجال» ذکر شده و با اشاره به سابقه تاریخی این بحث چنین استنباط می‌شود که این کلمه هم به مردان و هم به زنان بازمی‌گردد و به‌هیچ‌وجه انحصارا در اختیار مردان نبوده است، شاید تنها عده‌ای از فقهای معاصر ما بودند که با اشاره به اینکه ولایت در اختیار زنان قرار نمی‌گیرد، شاید این را به این مسئله تسری دادند.
اظهار نظر فقها
اما در مقابل این گروه از فقها، فقهای دیگری هم بودند که درست برعکس این موضوع فکر می‌کردند و اظهار نظر کرده‌اند که به‌هیچ‌وجه این بحث فقط به مردان اطلاق نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: نظامیان شرایط نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را دارند؟
این عبارت رجال یک عبارت کلی است که هم شامل زنان است و هم شامل مردان، بنابراین با در‌نظر‌گرفتن همه تفاسیر چه از مذاکرات قانون اساسی و بررسی نظر فقها می‌توان قاطعانه گفت که عبارت «رجال سیاسی» هیچ انحصاری را برای مردان از نظر شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ایجاد نمی‌کند؛ اما اگر از بحث تفسیر قانون اساسی بگذریم، باید بدانیم که در همه این سال‌ها اقدامات در راستای رفع تبعیض با مشکلات زیادی همراه بوده است؛ یعنی نه درباره قانون اساسی بلکه درباره قوانین عادی و روتین کشور هم وقتی اقدامی در راستای رفع تبعیض برای زنان انجام می‌شود، چالش‌های فراوانی ایجاد می‌شود.
اگرچه در این سال‌ها بسیاری از روحانیون بودند که در این زمینه همراهی می‌کردند؛ اما بسیاری از روحانیون و صاحبان قدرت هم بودند که حتی در امور جاری و روزمره هم مسئله رفع تبعیض برای زنان را بر‌نمی‌تابیدند.
چالش های بسیار بر سر مسیر زنان
طبیعی است که وقتی در امور روزمره در این سال‌ها با چالش‌های زیادی مواجه بودیم، وقتی بحث به مسئله مهمی مانند تفسیر یکی از اصول قانون اساسی می‌رسد، دچار چالش‌ها و مخالف‌خوانی‌های بیشتری شویم. به‌شدت هم تلاش می‌کنند که چنین اتفاقی رخ ندهد و زنی برای کاندیداتوری ریاست‌جمهوری تلاش نکند.
این در حالی است که همان‌طور که اشاره شده بود، کلمه رجل با سیاست خاصی در قانون اساسی گنجانده شده بود. اگرچه من اکنون در فضای سیاسی کنونی چهره‌ای را از میان زنان نمی‌بینم که بخواهد برای انتخابات ریاست‌جمهوری تلاش کند؛ اما حتی اگر چنین چهره‌ای هم پیدا شود، برایم مسلم و قطعی است که با آن مخالفت‌های اساسی می‌شود.
این در حالی است که بر پایه اعلامیه جهانی حقوق بشر که حقوق مساوی را برای همه قرار داده و با توجه به روح تمام قوانین که در اسلام هست که روح تساوی است، من اعتقاد دارم که باید آزاد باشد و اگر زنی هم توان و شرایطش را دارد، باید بتواند به این موقعیت دست پیدا کند.
منبع: شرق
