شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران

به گزارش وقت صبح، شرکت دیگری از ایالات متحده به نام اِستارِت، فاز یک اکباتان را قبل از انقلاب اسلامی به پایان رساند. البته پیمانکارانی از کشورهای اروپایی و آسیایی مانند آلمان و کره‌جنوبی نیز در این پروژه شرکت داشتند.

گسترش واحدهای مسکونی و صنعتی شهر تهران به سمت غرب و نزدیکی به فرودگاه از دلایل اصلی انتخاب محل ساخت این مجموعه بوده است.

اکباتان؛  شهرک  معمارانه 

 شرکت نوسازی و عمران تهران به‌عنوان یک شرکت خصوصی در سال۱۳۵۴ کار روی این پروژه را آغاز کرد. با شروع پروسه طراحی و اجرای پروژه در سال۵۴ تا سال۵۷ قسمت اعظم اسکلت‌‌های مجموعه اجرا شد.که تقریبا تا این مرحله تمام فاز یک و ۹۰درصد بلوک‌‌های فاز دو اجرا شده بودند.

پس از انقلاب اسلامی به‌دلیل کسری بودجه در آن دوران و نیز مهاجرت متخصصان آلمانی و آمریکایی که روی این پروژه مشغول به کار بودند و مشکلات واردات مصالح ساختمانی و تجهیزات مورد نیاز، تکمیل پروژه‌ اکباتان تا سال۱۳۷۴ ناتمام ماند.

اکباتان، شهرکی که پس از گذشت چند دهه به یکی از بزرگ‌ترین و با هویت‌ترین محله‌های شهر تهران تبدیل شده است، یک نشانه‌ شهری در مدخل دروازه‌ غربی شهر تهران محسوب می‌شود که دورنمای آن از فاصله‌ ۱۰کیلومتری اتوبان کرج و جاده مخصوص نمایان است.

این شهرک در ابتدای احداثش، به‌دلیل داشتن معماری یکنواخت و منطبق با الگوهای معماری سبک بین‌الملل، بسیار مورد انتقاد قرار گرفت و به‌عنوان محیطی فاقد ظرفیت‌های لازم برای ایجاد سرزندگی و نشاط در مجموعه ارزیابی می‌شد.

اما امروزه به‌دلیل پیش‌بینی‌های لازم در فراهم آوردن زیرساخت‌های شهری و خدمات مورد نیاز، این شهرک نسبت به بسیاری از شهرک‌های جدید، مزیت‌‌های زیادی دارد و نزد ساکنان دارای اعتبار و ارزش شده است.

در کتاب «شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران» از مهندس رحمان گلزار شبستری به‌عنوان سازنده اصلی اکباتان نام برده شده است.

در واقع مهندس گلزار به‌عنوان مالک «شرکت سهامی نوسازی و عمران تهران» کار ساخت اکباتان را آغاز می‌کند. فاز یک اکباتان توسط مهندس گلزار و مهندس فریدون آذری طراحی می‌شود؛ اما به‌دلیل فقدان  تجربه کافی در ساخت سازه‌های بتنی در دهه ۴۰ و ۵۰ در ایران، مدیریت ساخت و نظارت بر اجرای فاز اول اکباتان به شرکت آمریکایی استارِت واگذار می‌شود.

همچنین طراح فاز۲ اکباتان یک معمار کره‌ای به نام کیم سئو‌گئون بوده است. مهندس گلزار (۱۳۰۸ – ۲۶ دی ۱۴۰۰) درباره طراحی و ساخت شهرک اکباتان می‌گوید: شوربختانه بعضی‌ها شایعه کرده‌اند که من در اکباتان الگوبرداری کردم؛ اما به هیچ وجه چنین نبوده؛ چیزی که درباره اکباتان برای من باعث افتخار معماری مملکت ماست، این است که اکباتان اولین شهرک و مجموعه ساختمانی در دنیاست که ۱۰۰ درصد ساختمان است و ۱۰۰درصد فضای سبز. ۲میلیون و ۴۰۰هزار متر مربع ساختمان و ۲میلیون و ۴۰۰هزار متر مربع فضای سبز در اکباتان وجود دارد.

این ایده کاملا خلاقانه بود. این چیزی است که در دنیا راجع به آن صحبت می‌کنند.

 یکی از شایعات بد درباره اکباتان که آن موقع خیلی به گوشم می‌رسید این بود که به‌دلیل اینکه این شهرک در ورودی شهر تهران است و آن طرف به سمت کرج، کارخانه‌های صنعتی فعال هستند، دود و هوای آلوده وارد اکباتان می‌شود.

این در حالی بود که من اکباتان را طوری طراحی کردم که فضای خالی زیر برج‌ها این هوا را رد می‌کند و هوای آلوده در شهرک نمی‌ماند. شهرک اکباتان همان‌طور که می‌بینید، روی ستون بنا شده است.

منبع: دنیای اقتصاد