چرا در زمان قاجار زنان چاق و سیبیلو را می‌پسندیدند؟!

به گزارش وقت صبح به نقل از رکنا، ویژگی‌های زن در دوره قاجار، خاص بوده است. یکی از وظایف مهم زنان، مراقبت از کودکان بوده است. زنان در عهد قاجار، از نظر تولید برای خانواده و امرار معاش در معیشت خانواده نقش مهمی را ایفا می‌کردند؛ که اثراتی در اقتصاد کشور داشت.

از دوران فتحعلی شاه، زنان در دربار قاجار، حضوری جدا پیدا کردند. تعداد زنان فتحعلی شاه بنا به نقل میرزا تقی خان سپهر، حدود هزار زن بودند که صاحب دویست و شصت فرزند شد و از این فرزندان، تنها صد و یک نفرشان باقی ماندند.

پوشش زنان قاجار

شرایط حقوقی زنان در دوره قاجار در تاریخ ایران، خیلی بد بود بودند، بدین دلیل که انها از ارزشی به اندازه دارایی‌های مردان برخوردار بودند.

آن‌ها چیزهای زیبا از نظر مردان را در تن زنان می‌کردند. بانوان به خاطر دوری از اصولی‌ترین حقوقشان، حق انتخاب در سبک پوشش خود نداشتند.

تقابل فرهنگ سنتی و مدرن از دلایل سیر تغییرات لباس زنان در دوره قاجار بوده است.

عواملی که باعث شد فرهنگ غربی به داخل کشور گسترش پیدا کند، علاقه حاکمان قاجاری به ایجاد روابط سیاسی و فرهنگی و انقلاب صنعتی و تحولات فکری در اروپا بود.

این نکته را در نظر بگیرید که شاهان قاجاری، تحولات فکری و عقیدتی اروپا را درک نمیکردند و تنها تمرکزشان به ظواهر و نیازهای مادی خود بود.

درصورت تدبیر شاهان در این دوره، میتوانستیم تحولات عظیم فرهنگی و اقتصادی را در کشور ببینیم.

چرا زنان قاجار چاق بودند، تصاویر زنان قاجار، زنان قاجار، وظایف زنان قاجارمراقبت از کودکان از جمله وظایف مهم زنان قاجار بود

زنان از نظر حجاب در دوره قاجار، مذهبی بودند و به شرعیات، اهمیت بسیاری می‌دادند. در سفرنامه‌های جهانگردانی ایران، شاهد این مسأله هستیم که زنان عادی، عموما حجابشان را با سر کردن چادر، حفظ می‌کردند.

بنابراین زنان در این عصر برای حفظ حجابشان از لباس‌های گشاد و بلند استفاده می‌کردند.

امّا علاوه بر مذهب در تعیین پوشاک، موارد دیگری نظیر وضعیت اقتصادی، فرهنگ و سیاست جامعه قابل توجه بوده است.

چاقی ملاک زیبایی زنان دوره قاجار

احتمالا با دیدن تصاویر زنان دوره قاجار بویژه دوره ناصری، برایتان این سؤال پیش آمده باشد که دلیل چاقی زنان تا این حد چیست. یکی از دلایلش این بوده که مردان به زنان چاق در آن دوره علاقه داشتند!

آخرین سلسه‌ی ترک تبار که بر ایران حکمرانی می‌کردند؛ طایفه قاجار بودند که رضا خان پهلوی، حکومتشان را برانداخت.

یکی از ملاکهای زیبایی و دلربایی زن در زمان قاجار مثل سایر طوایف ترک زمامدار حکومت ایران، چاقی بود! البته چاقی در زمان قاجار، مرسوم شد و اهمیت مردان قاجار به این موضوع، بیشتر از سلسله‌های ترک دیگر شد.

چاقی در زمانهای قدیم (پیش از رنسانس) در کشورهای غربی، بیانگر ثروت و مکنت بود؛ به این صورت که افراد چاق به واسطه ثروتمندی، از توانایی‌هایی نظیر خوب خوردن و چاق شدن برخوردار بودند.

این مسأله در میان طبقه اشراف غرب به حدی مهم شد که حکام و ثروتمندان، کل غذای خورده شده را پس از صرف غذا به عمد (به عنوان مثال با بردن انگشت به حلق) برمیگردانند تا معده‌ی خود را خالی کنند و مجددا غذا بخورند!

در صورتیکه هیکلهای فقرا، نحیف و لاغر بود؛ به این معنی که آن‌ها از بضاعت مالی برای صرف غذای مناسب برخوردار نبودند ولی عقیده‌ی قاجاریان درخصوص زنان چاق این بود که نوعی زیبایی برای زنان محسوب می‌شود؛

به گونه‌ای که تعداد زنان چاق در عکسهای آن دوره، بسیار بیشتر از مردان فربه بود. ملاک زیبایی زن در دوران قاجار از نظر ایرانیان، به جای صورت، چاقی او بود و در دربار شاهان قاجار، زنان فربه، بسیار محبوب بودند.

علت سیبیل داشتن زنان قاجار

در دوران قاجار، زنان سیبیل نداشتند. در این دوره فقط ناصر الدین شاه، دوربین عکاسی داشت و به زنانی علاقه داشت که چاق و سیبیل دار و ابروهای پیوندی داشتند.

به همین علت ناصر الدین شاه برای عکس گرفتن، زنانی را در اولویت قرار می‌داد که در طبعش خوب باشند و علاوه بر چاق بودن، ابروهای کشیده و سیبیل‌های مختلف داشتند.

معمولاً بعضی از این زنان قاجار برای عکس گرفتن، سیبیل‌هایی برای خود می‌کشیدند در حالیکه فاقد سیبیل در زندگی واقعیشان بودند.

وظایف زنان قاجار در خانه

یکی از وظایف مهم زنان در دوران قاجار، مراقبت از کودکان بود که غالباً هر زن ایرانی دارای فرزندان بسیاری بود.

اغلب زنان به دلیل ازدواج‌های زودرس در سن سی سالگی به عنوان مادربزرگ محسوب می‌شدند.

در عهد قاجار، وظایف مادری برای مادران به علت ازدواج زودرس فرزندان، چند سال بیشتر نبود؛ به این معنی که مادران میتوانستند از کودکانشان فقط تا سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی مراقبت کنند.

زنان در خانواده‌های معمولی، وظایف دیگری به جز پرورش کودکان داشتند که از آن‌ها می‌توان به نظافت منزل، آشپزی، دوخت و دوز لباس‌های افراد خانواده و خرید خارج از منزل اشاره کرد.

آنان به کارهای دیگری در کنار این مسئولیت‌ها می‌پرداختند که شامل قالی بافی، پشم ریسی و دیگر هنرهای دستی بود.

وظایف زنان قاجار، علت چاقی زنان قاجار، چگونگی ازدواج زنان قاجارچاقی، یکی از دلایل علاقه‌ی مردان به زنان قاجار بوده است.

ازدواج زنان قاجار

فاصله‌ی بین کودکی و ازدواج دختران در دوران عهد قاجار، کم بود.

ازدواج اکثر دختران در سنین هفت تا سیزده سالگی صورت می‌گرفت.

از عواملی که در افزایش این ازدواج‌های زودرس، موثر بود میتوان به دستیابی به استقلال اقتصادی، رشد سریع دختران در آن روز و پائین بودن میانگین عمر به دلیل شیوع بیماری اشاره کرد.

دختران و پسران از حق انتخاب برای همسر آینده خود برخوردار نبودند. عقد دایم از رایج‌ترین شکل ازدواج به شمار می‌رفت.

ازدواج موقت یا صیغه‌ی دختران و زنان براساس قرارداد و توافق از دیگر شیوه‌های رایج ازدواج محسوب می‌شد.

خانواده‌ها به خاطر فقر مالی، رضایت می‌دادند تا دخترانشان به صورت موقت ازدواج کنند.

صیغه کردن زنان در عرف جامعه کاملا قابل قبول بود و پس از این که دوره‌ی قرارداد زنان صیغه‌ای تمام می‌شد به آسانی با شخص دیگری به صورت دائمی، عقد می‌کردند.

شکل دیگر ازدواج شامل دختران یا زنانی می‌شد که از طریق جنگ‌ها و یا دزدیده شدن و یا تجارت برده، اسیر و فروخته می‌شدند.

نقش زنان قاجار در تولیدات اقتصادی

زنان در عهد قاجاریه، از روش تولید برای خانواده یا امرار معاش در معیشت خانواده، نقش مهمی داشتند که در اقتصاد کشورهم، اثرگذار بود.

زنان از نیروی جسمی خود در تولیدات دامپروری و کشاورزی استفاده می‌کردند.

ازدواج با زنان بیوه در میان قبایل ترکمان، اولویت بیشتری داشت؛ چون که آن‌ها در زمینه‌ی قالی بافی و دامپروری تجربه داشتند.

ارزش یک زن را مهارت‌های تولیدی او مشخص می‌کرد. هر دختری پس از این که ازدواج میکرد؛ فرش دستبافتش را به خانه شوهرش می‌برد، تا حوصله و وفاداری‌اش به همسرش را از طریق دقت و حوصله‌ای که در فرش به خرج داده، مشخص کند.

خدمت کاری زنان به عنوان یکی از عرصه‌های اشتغال رایج محسوب میشد که با عناوینی همچون «گیس سفید» و دایه در نزد خاندان‌های متمول شناخته می‌شد، به طوری که در به گردش درآوردن چرخ زندگی خانواده‌های متمول، نقش مهمی داشتند؛

چراکه زنان چنین خانواده هایی، از پرورش کودکان بمنظور حفظ ظاهر اشرافی خودداری می‌کردند و بعضی از وظایف دیگر زنان خانه دار، نظیر آشپزی، خرید از بازار و نظافت منزل را نداشتند.

طبابت سنتی با تکیه بر گیاهان دارویی از دیگر مشاغل زنان، علاوه بر مشاغل خدماتی به شمار می‌رفت.

زنان، اقدام به تشکیل بیمارستان و یا درمانگاه عمومی در یکی از تکایای تهران کرده بودند و مراجعان بانوان را معاینه می‌کردند.

سهم زنان دوره قاجار در مبادلات تجاری و بازار، بسیار کم بود؛ یعنی یا مثل فروشندگان دوره گرد در منازل، پارچه می‌فروختند و یا به دست فروشی در خیابانها می‌پرداختند.

علیرضا جیرانی