همه چیز درباره بیماری عجیب خودخوری و همدیگر خواری پرندگان
علت خودخوری و همدیگر خواری در پرندگان چیست؟ از بیماری کانیبالیسم در پرندگان چه می‌دانید؟ با ما همراه شوید تا به تمام سوالاتتان پاسخ دهیم.
به گزارش وقت صبح، کانیبالیسم رفتار تهاجمی در پرندگان به خصوص پرندگان سبک (مرغان تخمگذار) است که در همه سنین، همه نژادها و در هر دو جنسیت دیده می‌شود، ولی میزان بروز آن متفاوت است. در ادامه مطلب بیشتر با این بیماری آشنا میشوید.
بیماری همدیگرخوری یا خودخوری در پرندگان
بیماری کانیبالیسم (cannibalism) یک رفتار پرخاشگرانه و تهاجمی در پرندگان می‌باشد که تولید کنندگان نمی‌توانند از آن چشم پوشی کنند. وقوع این ناهنجاری در همه سنین، همه نژادها و سویه‌ها و نیز در هر دو جنس پرندگان وجود دارد.
این عارضه در طیور اهلی متداول است و در اثر آن مرغ‌ها به یکدیگر نوک زده و با ایجاد جراحات باعث تلفات زیادی می‌شوند.
این بیماری در نژادهای سبک (مرغان تخمگذار) بیشتر از نژادهای سنگین (مرغان گوشتی) مشاهده شده و در مرغداری‌هایی که مرغ‌ها در قفس نگهداری و پرورش داده می‌شوند کمتر دیده می‌شود.
کانیبالیسم معمولاً وقتی رخ می‌دهد که بر اثر شرایط مدیریتی ضعیف و نامطلوب به پرنده استرس وارد شده است.
پس از اینکه پرنده در شرایط استرس‌زا قرار گرفت شروع به نوک زدن می‌کندبه سختی می‌توان یک مورد را عامل ایجاد این مشکل رفتاری در پرندگان دانست. شرایط و دلایل مدیریتی زیادی که باعث شروع کانیبالیسم می‌شوند و یا با آن در ارتباط هستند، شناخته شده اند.
همدیگر خواری در پرندگان
این بیماری باعث می‌شود تا پرنده شروع به خودخوری و همدیگرخوری کند. این ناهنجاری در اثر یک سری کمبودها در بین پرندگان به وجود می‌آید که در آن پرنده شروع به نوک زدن در قسمت‌های مختلف بدن خود یا سایر پرندگان می‌کند.
بیماری کانیبالیسم به سرعت می‌تواند بین طیور به خصوص نوع تخم گذار رشد کند.
کانی بالیسم می‌تواند سلامت پرنده را به طور جدی تهدید کند و اگر درمان و پیشگیری‌های به موقع در رابطه با آن اعمال نشود، پرورش دهنده خسارت زیادی را متحمل خواهد شد. دلایل این بیماری را در ادامه می‌خوانید.
تراکم بالای جوجه‌ها در واحد سطح
جمعیت گله در سالن باید به اندازه طبیعی باشد و از تراکم بیش از حد باید اجتناب نمود.
دمای بسیار بالای محیط
زمانی که گرمای بیش از حد سالن موجب ناراحتی پرنده شود، پرنده پرخاشگر شده و کانیبالیسم رخ می‌دهد.
نور بیش از حد
میزان زیاد نور و یا افزایش طول دوره نوری منجر به بروز رفتار خشونت‌آمیز در بین پرندگان خواهد شد. هرگز از لامپ سفید بزرگتر از ۴۰ وات برای گرم کردن پرنده استفاده نکنید و در صورتی که برای تامین گرما به لامپ‌های بزرگتری نیاز است از انواع قرمز یا مادون قرمز استفاده کنید.
در پرندگانی که سن آن‌ها ۱۲ هفته یا بیشتر است می‌توان از لامپ‌های ۱۵ یا ۲۵ واتی در بالای محل آبخوری و دانخوری استفاده کرد. ترجیحا دوره نوری بیش از ۱۶ ساعت در روز نشود، چون نور دائمی برای پرنده استرس‌زا خواهد بود.
ناکافی بودن تعداد آبخوری و دانخوری و نبودن غذا در دانخوری به مدت طولانی
چنانچه پرندگان مجبور باشند برای رسیدن به آب ودان با هم درگیر شوند، نوک زدن به هم افزایش می‌یابد. بنابراین باید مطمئن بود که پرندگان در همه اوقات به صورت آزاد به آب ودان دسترسی داشته باشند.
جیره‌های بالانس نشده
خوراک‌هایی که فاقد میزان کافی پروتئین و سایر مواد مغذی، خصوصاً متیونین و نمک هستند منجر به نوک زدن پرنده به پرها می‌شود.
تغذیه دائم بادان پلت، جیره‌هایی که دارای انرژی بیش از حد و فیبر کم باشند موجب افزایش فعالیت پرنده و نیز رفتار پرخاشگری می‌شود. بنابراین با توجه به نوع و سن پرنده‌هایی که پرورش داده می‌شود باید جیره غذایی آن بالانس شود.
رشد کم پرها، پرنده را مستعد کانیبالیسم می‌کند
در پرندگانی که پرها به آرامی رشد می‌کند باید دقت بیشتری شود و نباید این پرندگان را در کنار سایر پرندگان پرورش داد.
باقی گذاشتن پرندگان زمین گیر، آسیب دیده یا مرده در گله
پرندگان معمولاً به دلیل حس کنجکاوی به آن‌هایی که زمین گیر شده‌اند و یا مرده‌اند نوک می‌زنند. در صورتی که نوک زنی شروع شود، می‌تواند به سرعت به یک عادت بد تبدیل شود.
سایر عوامل نظیر وجود انگل‌های خارجی
مانند: شپشک و کنه تهویه ناقص، مخلوط کردن پرندگان با رنگ و نوع متفاوت، مخلوط کردن پرندگان با سنین مختلف و خصوصیات متفاوت، پرولاپس (بیرون زدگی مقعد) مرغ‌های تخمگذار، استرس‌های ناشی از انتقال پرندگان یا سایر اعمال مدیریتی مورد نیاز گله در بروز عارضه کانیبالیسم مؤثر می‌باشند.
حالات مختلف بیماری کانیبالیسم (پرخوری)
پرنده گرفتار به اختلال خودخوری و هم نوع‌خوری حالت‌های مختلفی دارد که در آن یا به خود نوک می‌زند یا به سایر پرندگان. این بیماری در هر سنی و برای هر پرنده‌ای می‌تواند اتفاق بیافتد. حالت‌های پیش آمده این بیماری را با هم بررسی می‌کنیم:
1. نوک زدن به مقعد
اینگونه عارضه در مرغان تخمگذار که تازه به تخم آمده و یا تخم مرغ بزرگ و یا دو زرده تولید می‌نمایند ایجاد می‌شود، بخصوص در هنگامی که مقعد بر اثر عبور تخم از لوله تخم زخم شده و خونریزی می‌کند، در این حالت ممکن است دستگاه تولید تخم مرغ بطور کلی بیرون کشیده شود.
2. نوک زدن به ناخن‌ها
این حالت در جوجه‌های کوچک دیده می‌شود. علت آن بیشتر دور بودن دانخوری از منابع حرارتی یا بالا بودن دانخوری‌ها از سطح زمین است که در این صورت جوجه به بستر خود نوک زده و ضمن آن ناخن سایر جوجه‌ها نیز نوک زده می‌شود. پس در ۵ روز اول کف بستر را با کاغذ پوشانیده و بروی آن به مقدار مناسب به ازای هر جوجه‌دان بریزید. تا از خوردن بستر جلوگیری شود.
3. پرخوردی در پرنده
این حالت در گله‌هایی دیده می‌شود که که کمبود عناصر غذایی همچون روی دارند. انگل‌های خارجی نیز سبب بروز چنین حالتی می‌شوند. اگر اندازه پرها بزرگ باشد باعث خفگی حیوان می‌شود.
4. نوک زدن سر
این حالت معمولاً پس از زخم شدن تاج و ریش در اثر یخ زدن یا پس از جنگیدن شروع می‌گردد و با دیدن یک لکه خون بر روی سر مرغ همنوع خواری تحریک می‌شود.
پیشگیری و درمان کانی بالیسم در پرندگان
افزایش پروتئین جیره.
افزایش فیبر جیره (گیاه تازه نظیر شبدر یا علف هرز با افزایش فیبر در چینه‌دان پرنده را پر نگه داشته و موجب احساس رضایت در پرنده می‌شود).
پایین آوردن شدت نور و مدت نور.
کنترل‌دان از حیث‌عدم وجود کپک‌ها و قارچ ها.
کاهش تراکم بخصوص در قفس.
افزودن نمک در آب.
نوک چینی.
مبارزه با انگل‌های خارجی با سم پاشی.
استفاده از لامپ قرمز در سالن، بدین وسیله مرغ تمام محیط را به رنگ قرمز می‌بیند و تشخیص لکه خون برایش مشکل می‌شود.
جدا کردن مرغ‌های زخمی از گله عامل مهمی در جلوگیری از توسعه این بیماری است. اضافه کردن مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی به جیره نیز مؤثر می‌باشد.
تحلیل انرژی پرندگان با قرار دادن آن‌ها در محیط بیرون (این کار موجب مشغول شدن پرنده شده و پرنده به جای اینکه به سایر پرندگان نوک بزند به گیاهان، زمین و حشرات نوک می‌زند).
آیا خوردن گوشت مرغی که دچار کانیبالیسم شده خطرناک است؟
توجه داشته باشید که کانی بالیسم یک بیماری نیست و در واقع یک نوع رفتار و عارضه در بین پرندگان می‌باشد.
بنابراین مصرف گوشت مرغی که به کانیبالیسم مبتلا شده است در افراد هیچ مشکل و یا بیماری ایجاد نخواهد کرد؛ البته به شرط اینکه گوشت مرغ به خوبی پخته شود.
