روایت تلخ و شیرین راه اندازی یک کسب و کار جدید

وقت صبح| «می‌خواهم کار خودم را داشته باشم»، « ازینجا می‌روم دنبال کاری که دوست دارم» ؛ اینها جملاتی است که خیلی از ماها هرروز به خود می‌گوییم یا قبلا گفته‌ایم. فشار کارفرما، سختی کار، عدم علاقه به کار، دستمزد پایین و این اواخر کرونا باعث شده است خیلی از ما به فکر راه اندازی کسب و کار بیفتیم.

به گزارش وقت صبح، در سال‌های اخیر کسب و کارهایی اینترنتی طرفداران زیادی پیدا کرده است اما در این مسیر هم سختی‌های زیادی وجود دارد. زمان بر بودن رسیدن به درآمد، نیاز به سرمایه بالا و… از جمله این عوامل است. حالا کرونا هم اضافه شده است.

در این گزارش در گفتگو با صاحب یک کسب و کار کوچک و گپی که با یکی دو نفر دیگر زده‌ایم سعی کردیم به صورت «کیفی» با مشکلات این کسب و کارها در ایران و در دوره کرونا آشنا شویم.

مهسا که با مدرک کارشناسی ارشد زبان شناسی از دانشگاه فارغ التحصیل شده تصمیم گرفته است کسب و کار خودش را راه بیاندازد. کار او آموزش قلاب بافی در فضای وب است و کار خود را یک سال پیش از یوتیوب و اینستاگرام شروع کرده است.

شروع آموزش در فضای وب

مهسا می‌گوید چون سخت کار می‌کرده و آموزش‌ها را از پایه تا حرفه‌ای آموزش می‌داده دنبال‌کنندگان زیادی پیدا کرده به طوریکه بعد از 5 ماه شرایط درآمدزایی یوتیوب را به دست آورده است. :« 1000 دنبال کننده و 4 هزار ساعت بازدید ویدئو داشتم؛ خیلی زود رسیدم. خیلی‌ها پیام‌ ‌میدادند که قبلا حتی قلاب دست نگرفته بودند اما با ویدئوهای من بافنده شده‌اند؛ حس خوبی داشت؛ تاثیرگذار بودم.»

حالا مهسا به چیزی که میخواست رسیده بود؛ کاری که دوست داشت را پیش‌ می‌برد و آنطور که آرزو داشت « تا همیشه کارهایم به زبان فارسی روی وب می‌ماند و مردم استفاده می‌کنند و با بافتن آموزش‌ها ذوق می‌کنند.»

اما این همه ماجرا نیست. به دلیل تحریم‌ها مهسا نمی‌توانست از یوتیوب درآمد کسب کند. باید به اقوام یا دوستان خارج از کشورش می‌گفت که برایش حساب باز کنند که آنها هم ممکن بود درگیری مساله مالیات شوند. پس تصمیم گرفت از پلتفرم ایرانی درآمد کسب کند اما اینجا شرایط فرق دارد. « آپارات را شروع کردم اما بازدید خیلی کمتری دارد . درآمد هم خیلی کم است. الان که چند ماه است خیلی خوب باشد می شود ماهی 100 هزار تومان. البته به مرور زمان بهتر می‌شود.»

مشکل همیشگی عدم رعایت کپی رایت

مهسا از عدم رعایت کپی رایت هم گله دارد. « هرچند اگر ویدئوهای آپاراتم را کپی کنند می‌توانم اعتراض کنم اما خیلی از صفحه‌های قلاب بافی ویدئوهای من را از یوتیوب عینا کپی می‌کنند و در کانال آپاراتشان می‌گذارند و در جستجو بالاتر می‌آیند. منی که خودم آنهم با کیفیت بالا تولید کردم بازدید کمتری از کپی کننده ها دارم.»

این مشکل برای بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی مثل سایت‌های فروگاهی هم وجود دارد. علاوه بر عدم رعایت کپی رایت برخی سایت‌ها رقیبشان را «سئو منفی» می‌کنند.

محسن که ادمین یک سایت تازه تاسیس است به وقت صبح می‌گوید: « خیلی از سایت‌ها آماده اند هر مطلبی می‌زنید سریع برمی‌دارند و چون قدیمی‌تر هستند زودتر در گوگل بالا می‌آید و اکثرا منبع نمی‌زنند. از آن بدتر برخی سایت‌ها با ترفندهایی به سایتت حمله می‌کنند. برای سایت صفحه اسپم درست می‌کنند. مقابله با اینها برای سایت‌های کوچک سخت است. زمانه بدی شده؛ باید حواست به همه چیز باشد.»

سروکله کرونا پیدا می‌شود

شیوع کرونا بیشتر کسب و کارها را تحت تاثیر قرار داده است اما برخی از کارها بیشتر. از جمله نمونه‌هایی که کمتر به آن پرداخته شده است تتو است.

محسن، یک تتوآرتیست در پاسخ در دایرکت اینستاگرام خبرنگار وقت صبح می‌گوید: « درآمدمان از ابتدای کرونا از نصف هم کمتر شد. مردم فکر می‌کنند محیط آلوده است در حالیکه لازمه کار اینجا استریل کردن دائمی است.»

کرونا مهسا را هم با مشکلاتی رو به رو کرده است. مهسا از خارج هم سفارش بافتنی و صنایع دستی می‌گیرد اما از وقتی کرونا آمده و مرز ایران بسته است نمی‌تواند به کانادا که بیشتر سفارش‌هایش از آنجاست بسته پست کند. «گاهی سفارش می‌گیرم ولی باید منتظر باشم تا مسافری کسی کار را ببرد که خب خیلی وضعیت را سخت می‌کند.»

مهسا می‌گوید قبلا هم کارهای دستی مثل معرق و نقاشی با نخ یا «میخ‌ و نخ» کار می‌کرده اما در آن زمینه هم مسائلی وجود دارد. «پارکینگ پروانه می رفتم ولی فروش خوبی نداشتم. مردم از کارهایم خوششان می‌‌آمد و ذوق می‌کردند ولی نمی‌خریدند. با اینکه کلی وقت و انرژی انرژی می‌گذاشتم و ارزان قیمت می‌گذاشتم باز به نظرشان گران بود، یا نداشتند بخرند.»

مهسا از کشورهایی که اقوام در آنجا زندگی می‌کنند هم سفارش دلاری دارد ولی امیدوار است مشکلات چنین کسب‌وکارهایی برطرف شود. «مشکلی که این مدل کسب و کار دارد شرایط تحریم است که اگر نبود به راحتی می‌شد از یوتیوب درآمد بالا داشت و کارها را در سایت‌های فروشگاهی معتبر مثل "اتسی" به فروش رساند.»

مهسا با وجود همه مشکلات خوشحال است که کاری که دوست دارد را انجام می‌گوید این مدل کارها زمانبر است. در پایان مصاحبه متوجه می‌شوم برای جواب گرفتن از کارش نمادی ساخته. یک گوشش گوشواره لاکپشت، یک گوشش گوشواره بی‌نهایت. می‌پرسم یعنی چه؟ « آهسته و پیوسته.»

تحریریه وقت صبح