تب دانگ چیست که در ایران چند مورد مشاهده شده؟
معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی لارستان از مشاهده تب دانگ در ایران و چند مورد ابتلا خبر داده است اما این بیماری چیست؟
به گزارش وقت صبح به نقل از درمانکده، تب دانگ (Dengue Fever) نوعی بیماری است که از طریق پشه منتقل می‌شود و بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رخ می‌دهد.
علائم این بیماری در اکثر مواقع خفیف هستند، ولی گاهی خیلی شدیدتر می‌شوند و عوارض خطرناکی هم دارند.
این بیماری با نام‌های دیگری همچون «تب دنگی» و «تب استخوان شکن» هم شناخته می‌شود و عامل انتشار آن پشه آئدس است.
این بیماری معمولا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رخ می‌دهد.
بیماری دنگی خفیف، باعث تب شدید و علائم شبیه آنفولانزا می‌شود. ولی در موارد شدیدتر می‌تواند خطرناک‌تر باشد و زندگی فرد را تهدید کند.
سالانه میلیون‌ها مورد از عفونت دنگ در سراسر جهان رخ می‌دهد.
تب دنگ بیشتر در جنوب شرقی آسیا، جزایر غربی اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و آفریقا شایع است.
اما این بیماری به مناطق جدیدی از جمله اروپا و مناطق جنوبی ایالات متحده آمریکا هم گسترش پیدا کرده است. ب
ا اینکه تب دانگ در ایران خیلی شایع نیست، ولی پشه آئدس در مرزهای جنوبی و شرقی ایران دیده می‌شود و باید مراقب خطرات آن‌ها باشیم.
علت ایجاد تب دانگ
چهار ویروس وجود دارند که باعث تب دانگ می‌شوند. همه آن‌ها توسط گونه‌ای از پشه‌ها معروف به آئدس منتشر می شوند.
این ویروس‌ها بین 100 تا 800 سال پیش از میمون‌ها به انسان رسیدند.
اما تا اواسط قرن بیستم بیماری دانگ همچنان یک مشکل جزئی بود. این ویروس از آفریقا نشات گرفته است، با این حال امروزه در مناطق گرمسیری در سراسر جهان، به ویژه در نواحی پر جمعیت انسانی یافت می‌شود.
ویروس از پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود.
یک پشه فردی را که به ویروس دنگی آلوده است، گاز می‌گیرد و وقتی پشه شخص دیگری را نیش می‌زند، بدین ترتیب ویروس منتقل می‌شود.
ممکن است شما بیش از یک بار به این بیماری مبتلا شوید که معمولا بار دوم خطرناک‌تر است و شاید علائم خود را شدیدتر نشان دهند.
تب دانگ بیشتر در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری مانند آمریکای مرکزی و جنوبی، مناطقی از آفریقا، مناطقی از آسیا، کارائیب و اقیانوس آرام شایع است.
برخلاف مالاریا، بیماری دنگی ممکن است در مناطق شهری و روستایی اتفاق بیفتد. اما تحقیقات منتشر شده در سال 2011 نشان می‌دهد که شیوع آن در مناطق روستایی بیشتر است.
علائم تب دانگ خفیف
این علائم معمولا چهار تا شش روز پس از عفونت شروع می‌شوند و تا 10 روز ادامه دارند:
- تب ناگهانی و شدید
- سر دردهای شدید
- درد پشت چشم
- درد شدید مفصل و عضله
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- بثورات پوستی (دو تا پنج روز پس از شروع تب ظاهر می‌شود)
- خونریزی خفیف (خونریزی بینی، خونریزی لثه یا کبودی آسان)
علائم معمولا پس از یک هفته از بین می‌روند و بیماری خفیف به ندرت عوارض جدی یا کشنده‌ای در پی دارد.
با این حال، مشکلات جدی‌تری نیز می‌توانند ایجاد شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
علائم تب دانگ شدید
در ابتدا، علائم ممکن است خفیف باشند، اما به تدریج طی چند روز بدتر می‌شوند. همچنین شاید نشانه‌هایی از خونریزی داخلی هم به وجود آیند. فرد مبتلا به تب خونریزی دهنده دانگ ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- خونریزی از دهان، لثه یا بینی
- پوست نرم
- آسیب به سیستم لنفاوی و رگ‌های خونی
- خونریزی داخلی، که می‌تواند منجر به استفراغ سیاه و مدفوع شود
- پلاکت خون کم
- حساسیت معده
- لکه‌های خونی کوچک در زیر پوست
- نبض ضعیف
اعتقاد بر این است که افراد با سیستم ایمنی ضعیف و افرادی که برای بار دوم مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب خونریزی دهنده دانگ هستند.
زنانی که در دوران بارداری به آن مبتلا می‌شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد منتقل کنند. به‌علاوه، نوزادان زنانی که در دوران بارداری به تب دانگ مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا برخی ناراحتی‌های جنینی دیگر قرار دارند.
تشخیص تب دانگ
علائم و نشانه های تب دانگ به برخی بیماری‌های دیگر مانند تب حصبه و مالاریا شبیه است.
این امر گاهی می‌تواند تشخیص دقیق را به تاخیر بیندازد. پزشک علائم و سابقه پزشکی و مسافرت شخص را ارزیابی می‌کند و ممکن است آزمایش خون را تجویز کند تا ویروس یا آنتی‌بادی‌های آن بررسی شوند.
اگر پس از مسافرت به یک منطقه گرمسیری بیمار شدید، به پزشک خود اطلاع دهید. در این‌صورت او به‌صورت دقیق‌تری بیماری را تشخیص می‌دهد.
درمان تب دانگ
هیچ داروی خاصی برای درمان تب دانگ وجود ندارد. اگر فکر می‌کنید بیمار شده‌اید، باید از داروهای تسکین دهنده درد، مثل استامینوفن استفاده کنید.
از داروهای آسپرین که می‌تواند باعث بدتر شدن خونریزی شود، خودداری کنید. همچنین باید استراحت کنید، مایعات زیادی بنوشید، تب شدید و استفراغ می‌تواند بدن را کم آب کند. فرد باید از آب تمیز و بطری ایده‌آل به جای آب شیر استفاده کند.
اگر بیمار نتواند مایعات را با دهان بنوشد، باید آن‌ها از طریق تزریق مایعات داخل وریدی استفاده کند.
گاهی در موارد شدیدتر برای بیماران مبتلا به کم آبی شدید، انتقال خون توصیه می‌شود. اگر در 24 ساعت اول پس از پایین آمدن تب احساس بدتر شدن می‌کنید، سریعا به بیمارستان مراجعه کنید تا از نظر عوارض ثانویه بررسی شوید.
راه های پیشگیری از تب دانگ
بهترین راه پیشگیری از بیماری دانگ، جلوگیری از گزش توسط پشه‌های آلوده است. به‌ویژه اگر در منطقه گرمسیری زندگی می‌کنید یا به آن‌جا سفر کرده‌اید، این موضوع اهمیت بیشتری دارد. این مساله شامل محافظت از خود و تلاش برای پایین نگه داشتن جمعیت پشه‌ها است.
در سال 2019، سازمان غذا و دارو آمریکا واکسنی به نام Dengvaxia را تایید کرد تا از بروز این بیماری در نوجوانان 9 تا 16 ساله که قبلا به بیماری دانگ آلوده شده‌اند، جلوگیری کند. اما در حال حاضر واکسن تب دانگی برای جلوگیری از ابتلای مردم وجود ندارد.
در نتیجه سازمان بهداشت جهانی تاکید می‌کند که برای مناطق پر خطر، واکسن به تنهایی ابزاری موثر محسوب نمی‌شود. پیشگیری از گزش پشه‌ها و کنترل جمعیت آن‌ها هنوز هم روش اصلی جلوگیری از شیوع تب دنگی است. بنابراین برای محافظت از خود کارهای زیر را انجام دهید:
حتما از تهویه مطبوع استفاده کنید.
حتی در داخل منزل هم از مواد دافع پشه استفاده کنید. آن را با حداقل 10 درصد غلظت به کار ببرید.
هنگام بیرون بودن از پیراهن‌های آستین بلند و شلوارهای بلند که در جوراب‌ها فرو رفته‌اند، استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که پنجره و درب ایمن و بدون سوراخ هستند. اگر تهویه هوای مناسبی وجود ندارد، حتما از پشه بند استفاده کنید.
برای کاهش جمعیت پشه‌ها، باید مکان‌هایی که در آن پشه‌ها تولید مثل می‌کنند را از بین ببرید. این‌ها شامل لاستیک‌های قدیمی، قوطی یا گلدان‌هایی هستند که باران را جمع می‌کنند. آب حمام پرندگان و ظروف آب حیوانات خانگی را به طور منظم عوض کنید.
پرده‌های درب و پنجره را طوری قرار دهید که از ورود پشه‌ها به داخل جلوگیری کنند.
صابون‌ها و عطرهای بسیار معطر ممکن است پشه‌ها را به خود جلب کند، پس از رایجه‌ها خیلی استفاده نکنید.
سعی کنید در وقت سحر، غروب و اوایل شب، بیرون و در فضای باز نباشید.
پیشگیری از گزش پشه‌ها و کنترل جمعیت آن‌ها هنوز هم روش اصلی جلوگیری از شیوع تب دنگی است.
آب راکد یکی از مهم‌تری بخش‌هایی است که به تولید مثل بیشتر پشه‌ها کمک می‌کند، در نتیجه برای کاهش خطر تولید پشه در آب راکد می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
آب اضافی را از صفحات گلدان خارج کنید.
سطل‌های آبیاری را برگردانید و آن‌ها را در زیر سقف نگهداری کنید تا آب نتواند در آن‌ها جمع شود.
خاک گیاهان را طوری در گلدان قرار دهید تا از تشکیل گودال‌ها در سطح جلوگیری شود.
اطمینان حاصل کنید که زهکش‌های قفل مسدود نشده‌اند و گیاهان گلدان و سایر اشیا را روی آن‌ها قرار ندهید.
از تله‌های آبشار غیر سوراخ دار استفاده کنید و شیرهای ضد پشه نصب کنید.
آب گلدان‌ها را هر روز عوض کنید و داخل آن‌ها را بشویید.
از انسداد برگ‌ها جلوگیری کنید تا باعث راکد شدن آب نشوند.
هنگام پیک نیک و برپایی چادر، منطقه‌ای را انتخاب کنید که از آب راکد دور باشد.