پادکست/ آیا رضا شاه نانوا را به تنور انداخت؟
رضا شاه پهلوی جدای از این که بخواهیم او را نقد کنیم و یا از او تمجید کنیم یکی از مهمترین، تاثیرگذارترین و بحث برانگیزترین چهره‌های تاریخ معاصر ایران است.
وقت صبح- برخی او را ناجی ایران، برخی او را خائن و مهره بیگانه می‌دانند و برخی دیگر او را دیکتاتوری مقتدر و ترقی خواه و برخی دیگر دیکتاتوری سیاه و قلدر معرفی می‌کنند.
به گزارش سرویس تاریخ وقت صبح، درباره رضا شاه روایت‌های زیادی مطرح است، اما یکی از پرتکرارترین آن‌ها که در محافل مختلف مطرح می‌شود داستان ب ه تنور انداختن نانوا از سوی رضا خان است.
برخی این داستان را برای تجلیل از رضا خان مطرح می‌کنند و می‌گویند او برای دفاع از حقوق عامه مردم و عبرت آموزی متخلفان نانوای متقلب را به تنور داغ انداخته است.
برخی دیگر نیز این داستان را نشانه‌ای از توحش حکومتی در دوران پهلوی و دیکتاتوری عریان شاه مطرح می‌کنند.
دو روایت
داستان رضا خان و نانوا به دو صورت مطرح شده است.
یک روایت این است: «رضا خان که برای سرکشی به منطقه شمال رفته بود تا از روند ساخت کاخ شخصی‌اش در رامسر مازندران بازدید کند، آنجا وقتی وارد می‌شود، کارگرانی را می‌بیند که در سایه درخت دراز کشیده یا خوابیده‌اند و کار ساخت کاخ تعطیل شده.
پس از اینکه علت را جویا می‌شود، به او می‌گویند نانوای مخصوص ساخت کاخ، نان نپخته، رضا خان بلافاصله بدون اینکه دلیل نپختن نان را بپرسد، نانوای بیچاره را به داخل تنور می‌اندازد و به علّت سوختگی شدید، نانوا می‌میرد!»
روایت دوم هم این است: «در زمان قحطی آرد و نان بلوایی بر سر کمبود نان در تبریز به پا شد.
رضا خان یکی از فرماندهان ارتش را با اختیار تام مامور می‌کند که به تبریز برود و غائله را کنترل کند.
این فرمانده ارتش در تبریز به صورت ناشناس به نانوایی می‌رود و به نانوا می‌گوید غریبم و نان می‌خواهم تکلیفم چیست؟
نانوا هم به سخره می‌گوید برو از رضا خان بپرس.
تیمسار دستی به تنور می‌زند و می‌بیند سرد است و معلوم می‌شود شب قبل نانوا کمی نان پخته و باقی آرد را فروخته است، تیمسار نیز دستور می‌دهد نانوا را در تنور بیاندازند.
تا او به نانوایی بعدی می‌رسد کل شهر از ماجرا خبر دار می‌شوند و اینگونه غائله خاتمه می‌یابد و همه نانوا‌ها پخت عادی نان را از سر می‌گیرند.».
شایعه تاریخی یا واقعیت؟
اما آیا واقعا این داستان‌ها صحت دارد. در صحت و سقم هر دو روایت تردید‌های جدی وجود دارد.
هیچ منبع تاریخی معتبری این ماجرا‌ها را تائید نکرده است. کارگزاران و مدیران عصر پهلوی نیز در مصاحبه‌های خود این ماجرا را تائید نکرده‌اند.
حتی برخی پژوهشگران تاریخ معتقدند ماجرای رضاخان و نانوا افسانه‌ای بیش نیست و تکرار آن از سوی برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی و رسانه‌ای اقدامی سیاسی برای تبلیغ او است.
با این وجود رضاشاه حاکمی قلدر و تندخو بوده است و بسیاری از مردم و حتی کارگزاران و مقامات زیر دستانش از او وحشت داشتند.
توجه: استفاده از مطالب اختصاصی وقت صبح تنها با ذکر منبع در ابتدای مطلب و هایپرلینک مجاز است.