تصاویر/ می‌دانستید مهم‌ترین و پیچیده‌ترین پایگاه جاسوسی CIA در ایران بود؟
کپکان یا کبکان نام یک روستا در ایران است که در دی ماه ۹۹ به دلیل پخش سریال روزهای ابدی به کارگردانی جواد شمقدری، در کانون توجه ایرانیان قرار گرفت.
به گزارش وقت صبح به نقل از روزیاتو، در سریال روزهای ابدی از ۸ دی هر شب ساعت ۲۲:۱۵ روی آنتن شبکه اول سیما رفت.
این سریال داستان‌ها و روایت‌های مربوط به تسخیر لانه جاسوسی آمریکا از بهمن ۵۷ تا آبان سال ۵۸ را به تصویر می‌کشد و به نظر می‌رسد پس از پایان سریال امنیتی خانه امن، پربیننده‌ترین سریال شبکه ۱ در سال کرونایی ۹۹ باشد.
در سریال روزهای ابدی در ۳ قسمت اول، یک سایت نظامی در اختیار نیروهای آمریکایی به نمایش در می‌آید که در منطقه‌ای به نام کپکان بوده و سایت محرمانه معرفی می‌شود. کپکان همان طور که در ابتدای گفتار عرض کردیم، نام یک روستا در ایران است.
۲ پایگاه نظامی جاسوسی سیا در ایران
روزنامه نیویورک تایمز آمریکا در سال ۱۹۷۹ میلادی نوشت: رئیس جمهور وقت آمریکا (جیمی کارتر) به آخرین سفیر آمریکا در ایران (ویلیام سولیوان) دستور داد نگاه ویژه‌ای به همکاری سیا و رژیم شاه درباره ۲ سایت نظامی مهم آمریکا در بهشهر و کپکان داشته باشد.
ژانویه ۱۹۷۹، شاه از ایران رفت و ۲ سایت نظامی سیا که برای پایش لحظه‌ای فعالیتهای موشکی شوروی سابق احداث شده بود. در اختیار نیروهای دولت موقت قرار گرفت.
سریال روزهای ابدی نگاهی دارد به فعالیتهای این ۲ پایگاه نظامی جاسوسی سیا در ایران که در دهه پنجاه میلادی طراحی و ساخته و آنتن‌های بزرگی در آن نصب شد.
کپکان در دهستان میانکوه بخش چاپشلو شهرستان درگز استان خراسان رضوی قرار دارد و نام دیگر آن، کبکان یا کوکان است.
سایت نظامی کبکان یا کپکان در دهه پنجاه هری شمسی، توسط نیروهای آمریکایی تاسیس شده بود و فعالیتهای شنود در آن هدایت می‌شد.
سازمان CIA و افسران پنتاگون در این سایت فعال بودند. در قسمت سوم سریال روزهای ابدی، دستگاه‌ها و ابزارهای کنترلی و فنی مستقر در سایت کپکان که مجهز به دوربین‌های مدار بسته سیاه و سفید بود به نمایش گذاشته می‌شود.
شهرت روستای کبکان
احتمالا پس از اتمام شیوع بیماری کووید ۱۹ در ایران، روستای کبکان که در زمستان ۹۹ معروف شد، یکی از مقصدهای گردشگری و روستاگردی استان خراسان رضوی از تابستان سال ۱۴۰۰ شمسی به بعد شود.
جایی که تا پیش از سریال روزهای ابدی، کمتر درباره آن شنیده و خوانده بودیم. پلکان نادری روستای کپکان یکی از آثار تاریخی این روستای خراسان رضوی محسوب می‌شود.
پلکان نادری در روستای کپکان در واقع یک عارضه سنگی است که از ارتفاع پانصد متری کوه‌های الله اکبر آغاز و حدود ۱۰۰۰ متر طول داشته و در امتداد جاده به فاصله هشتصد متری خط الراس کوه اطرافش، به پایان می‌رسد.
عرض هر پله نیز ۲ تا ۳ متر است. دامنه شمالی کوه الله اکبر به دشت درگز منتهی می‌شود. روستاهای اینچه کیکانلو، آق مزار، خارانلو، گپی و کپکان در اطراف تاسیسات نظامی مستقر در استان قرار دارند.
مصاحبه با یکی از افسران بلند پایه در پایگاه نظامی کپکان
بهمن ۹۳، بی‌بی سی در مصاحبه‌ای با فیلیپ مک کیب آمریکایی، که یکی از افسران بلند پایه CIA در پایگاه نظامی کپکان امریکا بود، گفت و گو کرد.
این افسر بازنشسته ارتش آمریکا، اکنون یک میلیونر در زمینه صنعت گردشگری است. اما سرمایه اولیه زندگی خود را در زمان کار در بهشهر مازندران و کپکان خراسان در ۴۰ سال پیش بدست آورد.
هر دو جایی که نام بردیم، پایگاه نظامی جاسوسی امریکا در ایران پیش از انقلاب اسلامی بود.
آقای فیلیپ، متخصص رصد اطلاعات موشکی و فضایی شوروی در ایران بود و در زمینه فرکانس‌های موشکی و ماهواره‌ای تخصص داشت. وی کارشناس ارشد CIA در سایت نظامی کپکان و بهشهر بود.
محمد رضا پهلوی به CIA آمریکا اجازه داد که در ارتفاعات روستا کپکان استان خراسان و صفی آباد بهشهر، تجهیزات رصد سیگنال‌های الکترونیکی برنامه هوا-فضای شوروی را نصب کنند تا این برنامه‌ها را رصد اطلاعاتی بکنند.
فیلیپ بین سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳ شمسی در بهشهر و کپکان مشغول به کار بود. مرکز CIA در بهشهر در کاخ صفی آباد مستقر بود.
این مرکز یک سایت نظامی بود و کارکنان سازمان جاسوسی آمریکا تا ۱۰ ساعت در اتاق مملو از تجهیزات پیشرفته الکترونیکی مشغول به کار بودند.
فیلیپ مک کیب جوان در ارتفاعات سرد کبکان در مرز ایران و شوروی در کنار یکی از انتن‌های جاسوسی سازمان CIA
تصویری هوایی از سایت نظامی کپکان که از داخل هواپیمای CIA آمریکا گرفته شده است و در اختیار BBC قرار گرفت
تصویری هوایی از سایت نظامی کپکان CIA آمریکا در ارتفاعات سرد استان خراسان در دهه پنجاه شمسی که توسط BBC منتشر شده است
رصد شوروی
طبق اعلام آقای مک کیب، او و ۲۰ همکارش، ۲۴ساعته مشغول به کار بودند تا شلیک موشک‌های شوروی و فعالیت آن‌ها را رصد و تحلیل کنند.
پلاک خودروهایی که فیلیپ و همکارانش در سایت‌های نظامی جاسوسی آمریکا در ایران استفاده می‌کردند، پلاک رسمی دولت ایران بود.
سایت جاسوسی کپکان کوچک‌تر از سایت جاسوسی صفی آباد بهشهر بود. اما سایت کپکان، چون نزدیک مرز شوروی بود، اهمیت بیشتری برای سازمان جاسوسی آمریکا در ایران پیش از انقلاب داشت.
سازمان جاسوسی امریکا در سایت کپکان به قدری به فعالیتهای موشکی شوروی اشراف داشت. که می‌توانستند سیگنال‌های با کیفیت بالا رصد کرده و این کار در بهشهر قابل رویت نبود.
کلیه فعالیتهای مربوط به شلیک موشک‌های نظامی و فضایی روسیه در آن دوران توسط سایت نظامی جاسوسی کپکان رصد می‌شد.
پس از سقوط رژیم پهلوی، کنترل این مراکز نظامی آمریکا از بین رفت. و توانایی جمع آوری اطلاعات آمریکا از آزمایش‌های موشکی شوروی در این بخش کره زمین از این طریق، کاهش یافت.
روزنامه نیویوک تایمز آمریکا درتاریخ ۶ جون سال ۱۹۷۹ میلادی در گزارشی با عنوان "برنامه جدید آمریکا در رصد اطلاعاتی تست‌های موشکی اتحاد جماهیر شوروری" می‌نویسد. که پایگاه‌های جاسوسی CIA در ایران، مهم‌ترین مقرهای امریکا برای رصد اطلاعاتی حوزه موشکی شوروی سابق بود.
مهم‌ترین سایت‌های عملیاتی سیا
در کتاب THE WIZARDS OF LANGLEY که به موضوع شیوه‌های مدیریت علم و فناوری در سازمان جاسوسی امریکا اشاره دارد. جفری ریچلسون درباره سایت‌های نظامی CIA در ایران توضیح می‌دهد. این کتاب در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط نشر Boulder co منتشر شد.
بخش‌هایی از این کتاب که در سایت دانشگاه آمریکا بازتاب یافته است. در آن آمده که مهم‌ترین سایت‌های عملیاتی سیا در دوران جنگ سرد، در ایران واقع شده بود و به نام TACKSMAN I و TACKSMAN II شناخته می‌شد.
سایت اول، سایت تله متری بود و در دهه ۱۹۵۰ میلادی ساخته شد و در قصری به نام بهشهر ایجاد شد که در جوار دریای خزر بود.
هدف، جمع آوری اطلاعات سیگنال‌ها از Tyuratam شوروی بود که سیا معتقد بود که یکی از ابزارهای تست اصلی موشکی اتحاد جماهیر شوروری به شمار می‌رفت.
دومین سایت نظامی تله متری سیا در ایران، در شمال شرقی ایران یعنی کپکان احداث شد که ۴۰ مایل از مشهد فاصله داشت.
افشای سند فوق محرمانه
سند فوق محرمانه CIA آمریکا مربوط به سال ۱۹۷۹ که در سال ۲۰۱۳ میلادی منتشر شد و درباره مسائل مالی سایت TACKSMAN است
این سایت ۶۵۰ مایل از جنوب غرب سایت نظامی Tyruatam شوروی فاصله داشت.
این ۲ سایت، کارهایی می‌توانستند انجام بدهند که هیچ سایت نظامی امریکا در جهان برای رصد و پایش سیگنال‌های موشکی شوروی سابق، قادر به انجام نبودند.
این دو سایت، مانتیو لحظه‌ای اخرین فعالیتهای تست موشکی شوروی شوروی را در دستور کار داشتند. و اطلاعات فوق محرمانه درباره ابعاد موشک و شرایط فعالیتش را استخراج می‌کردند. در واقع این دو سایت نظامی سیا، تسلط کامل بر برنامه ICBM شوروی سابق داشتند.
روایتی از فعالیتهای سایت‌های جاسوسی سیا در ایران
ویلیام سولیوان در خاطرات خود نصب دستگاههای جاسوسی در شمال ایران را از موفقیتهای وصف‌ناپذیر سیا و آمریکا در ایران ارزیابی می‌کند.
این اقدام که به آن‌ها امکان می‌داد فعالیتهای جاسوسی - استراتژیک و نظامی و موشکی شوروی را در عمق خاک گستردۀ آن کشور تحت کنترل و مراقبت و اطلاعات لازم را کسب نمایند.
پایگاه شنود آمریکا در ایران، برای ضبط علائم رادیویی مرکز فضایی شوروی در بانکونور قزاقستان نیز استفاده می‌شد.