یک استارتاپ نوظهور چینی در حوزه هوش مصنوعی با نام دیپ‌سیک (DeepSeek) موفق شده است صدر جدول برترین اپلیکیشن‌های رایگان اپ استور اپل را تصاحب کند. این موفقیت تنها چند روز پس از معرفی مدل زبانی پیشرفته این شرکت با نام R1 به دست آمده است.
ورود غیرمنتظره به رقابت هوش مصنوعی
دیپ‌سیک در تاریخ ۲۰ ژانویه از مدل هوش مصنوعی جدید خود، R1، رونمایی کرد که بلافاصله توجه جهانی را به خود جلب کرد. این مدل توانایی‌هایی از خود نشان داده که برخی از کارشناسان آن را در سطح مدل‌های پیشرفته شرکت‌هایی مانند OpenAI، گوگل و متا ارزیابی کرده‌اند.
در سال‌های اخیر، شرکت‌های آمریکایی میلیاردها دلار برای توسعه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آنها با خرید چیپ‌های پیشرفته و بهره‌گیری از مجموعه داده‌های عظیم، مدل‌های خود را برای حل مسائل پیچیده بهینه‌سازی کرده‌اند. اما دیپ‌سیک توانسته است با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر، مدل‌هایی در سطح رقابت با برترین‌های جهان تولید کند.
ساخت هوش مصنوعی پیشرفته با هزینه‌ای اندک
بر اساس مقاله‌ای که تیم دیپ‌سیک در دسامبر ۲۰۲۳ منتشر کرد، آنها توانسته‌اند مدل DeepSeek V3 را با بودجه‌ای کمتر از ۶ میلیون دلار آموزش دهند. برای این کار، تنها از حدود دو هزار چیپ انویدیا H800 استفاده شده است.
این رویکرد تفاوت قابل توجهی با استراتژی‌های شرکت‌هایی مانند متا دارد که در حال رقابتی شدید برای خرید چیپ‌های قدرتمند H100 انویدیا هستند. چیپ‌های H100 که برای آموزش و اجرای مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته ضروری‌اند، تحت تحریم‌های دولت آمریکا قرار دارند و شرکت‌های چینی امکان دسترسی به آنها را ندارند. در نتیجه، استارتاپ‌های چینی مجبور به استفاده از H800 شده‌اند، که سرعت انتقال داده کمتری نسبت به H100 دارد.
با وجود این، دیپ‌سیک نشان داده است حتی با این محدودیت‌ها می‌توان مدل‌هایی ساخت که از نظر عملکرد با فناوری‌های پیشرفته غربی رقابت کنند. این موضوع شکاف میان توانایی‌های هوش مصنوعی چین و آمریکا را کمتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد نشان می‌دهد.
پیامدهای جهانی پیشرفت دیپ‌سیک
موفقیت چشمگیر دیپ‌سیک سوالاتی درباره استراتژی‌های دولت آمریکا برای حفظ برتری خود در عرصه هوش مصنوعی ایجاد کرده است. این شرکت چینی توانسته است در مدت‌زمانی کوتاه، بدون دسترسی به قوی‌ترین سخت‌افزارهای آمریکایی، مدل‌هایی پیشرفته تولید کند. این امر نشان می‌دهد تحریم‌های سخت‌گیرانه فناوری لزوماً مانعی برای رشد رقبا نیستند.
این پیشرفت همزمان با سرمایه‌گذاری‌های کلان دولت ایالات متحده در زمینه هوش مصنوعی رخ داده است. پس از آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، اوپن‌ای‌آی از یک همکاری مشترک با دولت آمریکا خبر داد که شامل سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی طی چهار سال آینده است. این پروژه با هدف تثبیت موقعیت برتر آمریکا در عرصه هوش مصنوعی و حفظ فاصله فناوری با رقبا طراحی شده است.
دیپ‌سیک R1 در برابر ChatGPT
رشد سریع محبوبیت دیپ‌سیک R1 در اپ استور نشان‌دهنده استقبال گسترده کاربران از این مدل است. ChatGPT که مدت‌ها صدرنشین این بازار بود، اکنون در جایگاه دوم قرار گرفته است.
در حالی که هنوز هیچ‌یک از نمایندگان دیپ‌سیک، OpenAI و متا به درخواست‌های رسانه‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداده‌اند، ظهور این شرکت چینی به عنوان یک رقیب قدرتمند در هوش مصنوعی، می‌تواند معادلات این صنعت را تغییر دهد.
همچنان که شرکت‌های چینی به بهبود مدل‌های خود ادامه می‌دهند، رقابت برای سلطه بر دنیای هوش مصنوعی شدیدتر از همیشه خواهد شد. نوآوری‌هایی مانند دیپ‌سیک R1 نشان می‌دهد حتی با منابع محدود، می‌توان با غول‌های فناوری رقابت کرد.
آینده این رقابت هنوز نامشخص است، اما یک نکته واضح به نظر می‌رسد: نبرد جهانی هوش مصنوعی تازه آغاز شده است.
