فوتبال ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در سال‌های اخیر، با افزایش نرخ ارز، بازیکنان ایرانی به شکل تصاعدی ارزش‌گذاری می‌شدند؛ مبالغی که گاه با واقعیت بازار فاصله زیادی داشت. اما حالا ورق برگشته است. سقوط اخیر قیمت دلار، به‌ویژه پس از شیب سقوط آن به کانال ۵۰ هزار تومانی، به شکلی ملموس بازار نقل‌وانتقالات ایران را وارد دوره‌ای تازه میکند؛ دوره‌ای که در آن، ارزش ریالی بازیکن ایرانی زیر ذره‌بین باشگاه‌ها قرار گرفته و نگاه‌ها به سمت گزینه‌های خارجی متمایل شده است.
قیمت واقعی یا حبابی؟
در تابستان گذشته، بازیکنانی با کیفیت متوسط در لیگ برتر ایران، با مبالغی در حدود ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومان وارد باشگاه‌ها شدند. این قیمت‌ها در حالی شکل گرفت که دلار در بازار آزاد از مرز ۶۰ هزار تومان نیز عبور کرده بود. باشگاه‌هایی، چون استقلال و پرسپولیس برای حفظ ستاره‌های خود، مجبور به پرداخت ارقامی نجومی شدند؛ حتی برای بازیکنانی، چون سامان فلاح که هنوز به بلوغ فنی کامل نرسیده‌اند. آیا واقعاً فلاح برای استقلال ارزشی معادل یک میلیون دلار داشت؟ یا این صرفاً نتیجه جو ناپایدار اقتصادی بود؟
با سقوط دلار، حالا این سؤال مطرح است که آیا باز هم می‌توان برای یک بازیکن داخلی قیمت ۵۰ میلیارد تومانی پیشنهاد داد؟ آیا در شرایط جدید اقتصادی، این مبالغ توجیه بودجه‌ای دارند؟
مزیت رقابتی بازیکن خارجی
اگر دلار به بازه ۵۰ هزار تومان برسذ، هزینه جذب بازیکن خارجی باکیفیت در سطح ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار، حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان خواهد بود؛ مبلغی که به‌مراتب کمتر از هزینه جذب یک بازیکن داخلی سطح متوسط است. در نتیجه، باشگاه‌های ایرانی ـ به‌ویژه تیم‌های متوسط که بودجه محدودی دارند ـ با چرخش استراتژی به سمت بازار بین‌المللی، می‌توانند بازیکنانی با کیفیت فنی بالا و هزینه کمتر جذب کنند.
نکته مهم اینجاست که مذاکرات با بازیکنان خارجی، به دلیل وجود نماینده حرفه‌ای و ساختار قراردادی مشخص، بسیار سریع‌تر و شفاف‌تر پیش می‌رود. برخلاف بازیکنان داخلی با چانه‌زنی‌های متعدد وارد مذاکره می‌شوند، گزینه‌های خارجی نظم و سرعت بالاتری در انتقال دارند.
رقابت نابرابر؛ ۷ خارجی علیه یک ایرانی
با قانون ۶+۱، تیم‌ها می‌توانند هفت بازیکن خارجی در ترکیب خود داشته باشند. اگر هر بازیکن خارجی با کیفیت، حدود ۱۵ میلیارد هزینه داشته باشد، با ۱۰۵ میلیارد تومان می‌توان یک تیم کامل خارجی (هفت نفره) بست؛ در حالی که برای جذب هفت بازیکن داخلی متوسط، گاهی باید بیش از ۲۵۰ میلیارد هزینه کرد.
این واقعیت اقتصادی، باشگاه‌ها را برابر یک تصمیم جدی قرار می‌دهد: آیا بهتر نیست به‌جای صرف هزینه‌های گزاف برای بازیکن داخلی، به‌سمت جذب بازیکنان خارجی با راندمان بهتر و هزینه کمتر برویم؟ در شرایط فعلی، پاسخ بسیاری از مدیران به این پرسش، «بله» است.
زمان واقعی شدن بازار
فصل جدید برای فوتبال ایران، فصل واقعی شدن قیمت‌ها خواهد بود. عدد‌هایی که سال گذشته مطرح می‌شدند، به‌وضوح از واقعیت فاصله داشتند و تنها بر پایه نوسانات شدید ارزی شکل گرفته بودند. اکنون، باحرکت به سقوط نسبی در بازار ارز و احتمال کاهش بیشتر نرخ دلار، ارزش ریالی بازیکن ایرانی نیز باید متناسب با شرایط جدید تنظیم شود.
باشگاه‌هایی که بودجه محدودی دارند، چاره‌ای جز بازنگری در سیاست‌های نقل‌وانتقالاتی خود نخواهند داشت. یا باید قیمت‌گذاری بازیکنان داخلی را کاهش داد، یا به سمت بازار خارجی حرکت کرد. ادامه این روند می‌تواند باعث شود بسیاری از بازیکنان ایرانی از گردونه رقابت خارج شوند؛ مگر اینکه خود را با شرایط جدید وفق دهند و برای اثبات ارزش فنی خود، به رقابت واقعی وارد شوند.
سقوط دلار، در ظاهر شاید به‌نفع باشگاه‌ها باشد، اما واقعیت این است که این تغییر، بازیکنان ایرانی را وارد یک رقابت نابرابر با خارجی‌ها کرده است. ارزش‌گذاری‌های حبابی گذشته دیگر جایی در سیستم اقتصادی جدید فوتبال ایران ندارد. برای بقای فوتبال حرفه‌ای، هم بازیکنان و هم مدیران باید با دیدی واقع‌بینانه‌تر به مسئله قیمت، کیفیت، و بودجه نگاه کنند. فصل آینده، فصل چالش‌ها و تصمیم‌های سخت خواهد بود؛ فصلی که در آن باید پرسید: “ایرانی بخریم، یا تیمی خارجی بسازیم؟ ”
منبع: خبرورزشی
